Mechanizmy obronne (przykłady)

Czym są mechanizmy obronne?

Psychologiczne mechanizmy obronne to najczęściej nieuświadomione sposoby unikania i redukowania potencjalnie zagrażających nam uczuć - zwykle bronią nas przed trudnymi emocjami, takimi jak: strach, lęk, żal, złość. Stosowanie mechanizmów obronnych jest rzeczą normalną, a nawet konieczną do utrzymania równowagi psychicznej, jednak stosowanie ich w sposób nadmierny i nieadekwatny może być źródłem problemów psychicznych.

Rodzaje mechanizmów obronnych:

Wyparcie

Usunięcie lękotwórczych idei poza obręb świadomości.

Przykład: osoba za dziecka była maltretowana. Jej podświadomość zastosowała mechanizm obronny wyparcia i teraz, jako osoba już starsza, nie pamięta o tym, że była maltretowana. Osoba może albo nie pamiętać dzieciństwa, albo nawet być przekonana o tym, że jej dzieciństwo było udane.

Regresja

Powrót - w warunkach stresu - do rodzaju zachowania cechującego wcześniejsze stadium rozwoju.

Przykład: dziecko zaczyna naukę w szkole. Przez stres jaki wywołuje ta sytuacja, zaczyna ssać kciuk, czyli wraca do wcześniejszego stadium rozwoju. 

Racjonalizacja

Samooszukiwanie się pozornymi usprawiedliwieniami własnych lub cudzych nieakceptowalnych zachowań lub nieprzychylności.

Przykład: dziewczyna nie została zaproszona na urodziny do koleżanki mimo, że wszyscy jej znajomi zostali zaproszeni. Myśli sobie: i tak bym nie poszła, bo nie mam czasu.

Przemieszczenie

Przeniesienie idei i impulsów z zagrażającego obiektu na obiekty mniej zagrażające.

Przykład: kobieta jest zastraszana i bita przez męża. Budzi to w niej trudne emocje, których nie może rozładować na mężu, bo się go boi. Zatem krzyczy na córkę, ponieważ jest to dla niej bezpieczniejsza forma. 

Projekcja

Przypisywanie własnych nieakceptowalnych impulsów innym osobom.

Przykład: ojciec ma zapędy pedofilskie. Kiedy córka chce go chwycić pod rękę na spacerze, on twierdzi, że to ona myśli o nim w sposób seksualny. 

Formowanie reakcji przeciwnych

Zachowywanie się odwrotne w stosunku do własnych rzeczywistych impulsów w celu ich wyparcia.

Przykład: kobieta nie lubi i czuje lęk przed swoją szefową. Ponieważ jednak jest zmuszona z nią pracować - jest dla niej przesadnie miła. 

Zaprzeczanie

Odmowa akceptacji rzeczywistej natury zagrożenia bądź faktów.

Przykład: mężczyzna pracuje na budowie. Lęk przed wysokością uniemożliwiłby mu pracę, więc zaprzecza temu, że jest to niebezpieczne.

Sublimacja

Przekształcenie prymitywnego impulsu w jakąś konstruktywną czynność.

Przykład: uliczny bandyta skłonny do bójek zostaje zawodowym bokserem.